استحضار مشهوراتاستحضار مشهورات یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای به خاطر سپردن انواع قضایای مشهورات توسط شخص جدلی است. ۱ - توضیح اصطلاحجدلی برای موفقیت در مجادله به ابزارهایی نیاز دارد که ادوات جدل نامیده می‌شود، از جمله آنها «استحضار مشهورات» است. کسی که در پی جدل است باید انواع قضایای مشهوره را بشناسد و آنها را در ذهن خود به خاطر بسپارد تا در وقت نیاز از آنها استفاده کند. همچنین باید بین مشهورات مطلق و محدود و مشهورات حقیقی و غیر حقیقی در نظر فرقه‌های مختلف، فرق بگذارد و شیوه استنباط قضیه مشهور و انتقال حکم شهرت از یک قضیه به قضیه دیگر را بداند. خواجه نصیرالدین طوسی این ادات را چنین تبیین می‌کند: فرا خواندن مشهورات از هر نوع، گردآوری مقدمات مشهور نزد عامه و صاحبان حرفه‌ها، استنباط مشهورات از مشهورات دیگر، استخراج مشهورات متعدد از مشهور واحد، انتقال حکم از مشهوری به مشهور دیگر و از مشهورات به شبه مشهورات، و خلاصه، گردآوری اقسام مشهورات از مطالب و مباحث منطقی، طبیعی، اخلاقی و غیره. وجه نیاز به این ابزار، آن است که عنصر زمان در غایت و هدف جدل که غلبه بر خصم در محضر عموم است، نقش اساسی دارد و اگر مشهورات مورد نیاز در حافظه او نباشد و اظهار کند که به مراجعه و تامل نیاز دارد به منزله شکست او در نظر بینندگان و تماشاگران است. [۲]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۸.
[۵]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۸۴.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «استحضار مشهورات»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۳۰. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|